Het gaat hier niet over hogere of lagere tarieven maar over een toekomstige verandering in de wijze van communiceren met de Belastingdienst. In belastingzaken is de richting van het digitaal berichtenverkeer primair van de belastingplichtige naar de Belastingdienst. Op termijn gaat het digitale berichtenverkeer ook van de Belastingdienst naar de belastingplichtige plaatsvinden. Om dit sneller in gang te zetten is een wet aangenomen hoe dit de toekomst gaat plaatsvinden. Het contact vindt meer en meer digitaal plaats *1). Veel van deze regels gaan al vanaf 1 januari 2016 gelden.
Door deze wet is er nu een juridische basis voor het electronisch berichtenverkeer (hierna: ebv). Momenteel is er de portal/website “MijnOverheid”, die een berichtenbox heeft *2). In de toekomst wordt het gebruik van sites als “MijnBelastingdienst” en “MijnToeslagen” verplicht *3).
Door het ebv worden bepaalde werkzaamheden voor de Belastingdienst veel minder belastend. De rol van de BelastingTelefoon gaat bijvoorbeeld veranderen. De BelastingTelefoon beantwoordt nu met name veel statusvragen. In de toekomst ziet men zelf via de persoonlijke pagina het antwoord op die vragen. Het lijkt hierdoor of de Belastingdienst voornamelijk veel routinehandelingen voor het digitale verkeer reserveert. Uiteindelijk wil de Belastingdienst zich gaan concentreren op controle en toezicht. Naar mijn mening is de burger gebaat bij een zorgvuldige begeleiding, zowel bij het ebv als bij controle en toezicht.
Wat is die berichtenbox nu eigenlijk? Het is een, voor iedere burger, persoonlijke beveiligde electronische postbus bij de overheid. De berichtenbox is een onderdeel van MijnOverheid. In principe beschikt iedereen ouder dan 14 jaar over een MijnOverheid-account, inlogbaar met DigiD. Hij/zij moet dit zelf personaliseren. Via de berichtenbox komen nu al de toeslagbeschikkingen binnen en kan de wijziging van uw rekeningnummer worden doorgegeven.
De overheid past voor het tempo van het ebv een ingroeischema toe. Het tempo hiervan is afhankelijk van de beschikbaarheid en capaciteit van de berichtenbox. De regering wil een ingroeiperiode van een jaar hanteren voor iedere berichtenstroom. Vanaf 1 januari 2016 zijn verplicht:
– De brief van melding voor het indienen van de aangifte inkomstenbelasting (vanaf 2016 uitsluitend digitaal verzonden).
– De brief van melding voor het indienen van de aangifte inkomstenbelasting IB-winst en VpB.
– De Verklaring Arbeids Relatie (VAR; of diens opvolger).
– De voorlopige aanslag IB niet-winst.
– De definitieve aanslag IB niet-winst.
Groepen worden alleen uitgezonderd als technische voorzieningen er nog niet gereed voor zijn. In situaties waarbij sprake is van wettelijke vertegenwoordiging (curatele) is ebv bijvoorbeeld nog niet mogelijk.
De overheid streeft naar een zo groot mogelijke zelfredzaamheid bij de burger. Een burger is zelfredzaam als hij zelf om hulp vraagt of deze organiseert.
De overheid wil digitaal minder vaardigen niet uitsluiten. Zij wil deze groepen ondersteunen in het nakomen van hun verplichtingen of geldend maken van hun aanspraken. Laaggeletterden en ouderen krijgen hulp in de vorm van hulp bij aangifte (huba, maatschappelijke intermediairs).
De overheid maakt hiervoor het volgende onderscheid:
– De niet-kunners: deze groep kan gebruik maken van hulp bij aangifte (huba) of maatschappelijke intermediairs.
– De niet-mogers: dit betreft wettelijke vertegenwoordigingssituaties. Zoals hierboven aangegeven zijn de wettelijke en technische mogelijkheden nog niet aanwezig.
– De niet-willers: deze groep kan gebruik maken van commerciële intermediairs.
Naast het beroep op de zelfredzaamheid probeert de overheid bepaalde factoren weg te nemen die een succesvolle invoering van ebv in de weg staan. Zij wijst hier op de factoren:
– Verminderen van uitstelgedrag.
– Creëren van gewoonte.
– Kweken van verantwoordelijkheidsgevoel.
– Voorkomen verwarring met andere sites van de overheid
– Benadering via andere digitale media (mobiel, tablet).
Hiervoor heb ik al aangestipt dat de burger niet volledig ontzorgd wordt door de Belastingdienst maar toch nog ondersteuning kan gebruiken op fiscaal terrein. Het gaat niet alleen om de routinematige handelingen die bij het ebv plaatsvinden. Wanneer wordt de focus van de Belastingdienst gesteld op controle- en toezichthandelingen?
De vraag wanneer de rechtsbescherming begint te lopen is van belang in het geval van ebv.
In de Awb *4) geldt als tijdstip van verzending het moment waarop het bericht een systeem voor gegevensbewerking heeft bereikt, waarvoor de Belastingdienst geen verantwoordelijkheid draagt.
De Belastingdienst is niet de beheerder van de berichtenbox. Het is de Belastingdienst niet bekend of een burger het bericht leest.
De berichtenbox wordt op dit moment niet geschoond. Het blijft wel de verantwoordelijkheid van de burger om berichten te bewaren en backups te maken.
De overheid stelt dat het bezorgmoment in de berichtenbox het moment van bekendmaking van het bericht is. Vanuit het veld is gewezen op de vertraging die kan ontstaan door storingen. De beroepsorganisatie van belastingadviseurs (RB) wil een later moment creëren als moment van bekendmaking, nl. de notificatie (per mail) dat een bericht klaarligt in de berichtenbox. Desondanks stelt de overheid dat het de verantwoordelijkheid is van de burger om regelmatig zijn berichtenbox te controleren.
De Belastingdienst gaat op termijn ook definitieve aanslagen via ebv versturen. Dit vind ik belangrijk en risicovol. Als je niet weet dat de aanslag is verzonden, kun je niet tijdig bezwaar en beroep aantekenen. Daarbij komt dat in de verdere toekomst we ook digitaal bezwaar en beroep gaan instellen. Hier wordt een alerte houding van de adviseur gevraagd.
Voor wat betreft de invordering van belastingschulden, denk hierbij aan het betekenen van dwangbevelen. Dit zal op de papieren wijze blijven plaatsvinden.
Eigenlijk is de weg met deze wet maar een tussenstap, De overheid is met een veel groter project bezig, een Wet Digitale Overheid. Deze wordt in 2017 in de steigers gezet. Het doel is om met behulp van digitalisering de burger in staat te stellen om in dit geval met de Belastingdienst te communiceren en handelen, zoals zij omgaat met private partijen. Als burger en belastingplichtige sta je er in het digitale tijdperk niet alleen voor. Dit betekent dat een adviseur haast net zoveel van je af moet weten als de overheid al van je weet. De communicatie tussen de adviseur en de burger/belastingplichtige zal dan net zo transparant moeten verlopen.
Ricardo Dinmohamed, september 2015
voetnoten
*1) de wet laat zich ook uit over de technische uitwerking, beveiliging, authenticatie, etc. In het kader van deze blog ga ik hier niet op in.
*2) MijnOverheid is de persoonlijke website voor overheidszaken. Hier ziet u hoe u geregistreerd bent bij de overheid, berichten van de overheid ontvangt en overzicht houdt over uw zaken met de overheid.
*3) Hieronder de tekst van de portal MijnBelastingdienst (zie https://mijn.belastingdienst.nl/mbd-pmb/help.htm)
Mijn Belastingdienst is uw persoonlijke pagina bij de Belastingdienst. U ziet hier welke gegevens bij ons bekend zijn. De volgende belastingzaken kunt u regelen via Mijn Belastingdienst:
– aangifte inkomstenbelasting 2013 en 2014 doen
– voorlopige aanslag 2015 aanvragen of wijzigen
– uitstel voor uw aangifte inkomstenbelasting aanvragen (dit kan tot 1 mei)
– uw rekeningnummer voor de inkomstenbelasting wijzigen
In de toekomst kunt u steeds meer belastingzaken regelen met Mijn Belastingdienst.
Veilig aangifte doen
Aan het slotje, links in uw adresbalk of rechtsonder in uw browser, kunt u controleren of u in de beveiligde omgeving zit van Mijn Belastingdienst. Gebruik uw DigiD om uw aangifte veilig te versturen. Daarnaast begint het webadres met https, waarbij de ‘s’ staat voor ‘secure’, wat veilig betekent.
DigiD
DigiD staat voor digitale identiteit. DigiD is een strikt persoonlijke combinatie van een gebruikersnaam en een wachtwoord. U gebruikt uw DigiD om elektronische diensten van overheidsinstellingen te regelen.
Meer informatie
Wilt u meer weten over DigiD of hebt u problemen met uw DigiD? Kijk dan op www.digid.nl.
*4) Algemene wet bestuursrecht: de wet die eisen stelt aan handelingen van bestuursorganen, waaronder begrepen de Belastingdienst (van belang hierbij is art. 2:17).